Làm thế nào để ăn tăng ít cân mà con vẫn đủ chất? Đây là điều mà mẹ bầu nào cũng mong muốn nhưng thực hiện được thì chẳng hề dễ.
Ngày nay, cuộc sống vật chất đầy đủ khiến chị em khi mang bầu thường có xu hướng tăng cân đến “chóng mặt” và hậu quả là phải đẻ mổ do những triệu chứng bệnh đi kèm như tiểu đường thai kỳ, thai nhi quá to hoặc cao huyết áp. Tăng cân nhiều trong thai kỳ cũng khiến chị em gặp muôn vàn khó khăn với việc giảm béo sau sinh. Vậy làm thế nào để 9 tháng bầu bí mẹ vẫn “mi-nhon” mà con thì đủ chất và phát triển tốt? Sau đây Green Field xin chia sẻ với bạn thực đơn dinh dưỡng ăn vào con không vào mẹ giúp mẹ tăng cân đúng chuẩn trong thai kỳ và con lớn khỏe mạnh bình thường.
Thực đơn dinh dưỡng cho bà bầu vào con không vào mẹ
Lên kế hoạch chi tiết các bữa ăn trong ngày để đảm bảo vừa đủ chất dinh dưỡng cho bé mà mẹ vừa không bị tăng quá nhiều cân. Sáng, trưa, tối là những bữa chính ngoài ra mẹ bầu cần có bảng biểu ăn thêm bữa phụ gồm những đồ ăn nhẹ như sữa chua, hoa quả,... Đồng thời xem xét thực phẩm nào ăn vào thời điểm nào cho phù hợp. Bạn cũng nên có sổ ghi chép lại quá trình ăn uống trong suốt 9 tháng để tính lượng dinh dưỡng cho bé đủ các chất và dễ dàng kiểm soát cân nặng bản thân.
Nếu không áp dụng cầu kỳ như trên chị em có thể ăn đa dạng theo gợi ý sau:
Cần có chế độ ăn uống khoa học để đáp ứng đủ tiêu chuẩn 1 ngày: phải ăn đủ 3 bữa chính kèm sữa tươi, trái cây, rau củ quả và không quên uống thuốc bổ sung (sắt, canxi, axit folic, vitamin theo chỉ dẫn bác sĩ). Cụ thể các đồ ăn trong ngày cho bà bầu như sau:
- Tinh bột: Ngày ăn 2-3 bát cơm, buổi sáng thì thường ăn bánh mì hoặc khoai lang, yến mạch hoặc gạo lức thôi. Các mẹ bầu nhớ đừng ưu tiên ăn quá nhiều tinh bột, chỉ béo mẹ thôi.
- Thịt: Muốn đủ sắt và con tăng cân đều thì nên ăn thịt bò. Ngoài ra, ăn thêm thịt lợn, thịt gà. Chị em cũng đừng bỏ qua hải sản như ngao, cua, ghẹ, trai, ốc hến, trùng trục, ghẹ vv… vì chúng rất giàu canxi. Hoặc ăn thêm loại cá nhỏ ăn được cả xương hay tôm nhỏ ăn cả vỏ rất tốt cho não thai nhi. Nên ăn luân phiên trong tuần mỗi món 2-3 bữa.
- Cá: mỗi tuần 2-3 bữa, có thể kho, hấp, luộc, nướng, nấu canh, hoặc nấu cháo. Có thể ăn đa dạng các loại cá: cá chép, trôi, rô phi, cá hồi,… Cá là nguồn thực phẩm rất giàu Omega 3 (hay còn gọi là DHA), một axit béo rất tốt cho não bộ của bé, tăng cường trí thông minh, đồng thời giúp mẹ giảm nguy cơ về dị ứng thức ăn và bệnh eczema cho bé.
- Rau: Một số loại rau lợi sữa cũng rất phổ biến trong bữa ăn hàng ngày. Mẹ bầu nên ăn những loại rau có màu đậm bởi chúng có chứa axit folic rất tốt cho sự phát triển trí não và hệ thần kinh của thai nhi. Nhưng không vì thế mà ta bỏ qua những loại rau củ quả màu đỏ, vàng, tím. Ăn đa dạng luân phiên trong tuần.
- Hoa quả: Ăn nhiều hoa quả chứa chất xơ và vitamin C rất tốt cho hệ tiêu hóa, tránh nguy cơ bị táo bón, trĩ, và tăng cường hệ miễn dịch cho bé và cung cấp các vitamin và khoáng chất cần thiết cho bé. Có thể ăn trực tiếp hoặc chế biến thành các loại nước ép, sinh tố dùng trong các chính và bữa phụ cũng rất tốt như: nước ép cam (mỗi ngày nên uống 1 cốc), chanh leo, dâu tây, bơ, nước mía, nước dừa, nước ép rau xanh (rau bina, rau má,…)và rất nhiều loại sinh tố khác…
- Trứng: Trứng gà ta rất bổ cho bà bầu nhưng các mẹ cũng không nên ăn nhiều quá nhé. 1 tuần 3-4 quả là đủ.
- Uống 2-3 ly sữa tươi/ngày sau bữa ăn chính 2 tiếng (tương đương 1 lít sữa tươi, loại không đường để phòng ngừa nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ)
- Uống đủ 2.5-3 lít nước mỗi ngày đã bao gồm, sữa, canh, súp, và hoa quả rồi nhé.
- Mỗi ngày bà bầu cần uống 2-3 cốc (tương đương 1 lít) sữa tươi tách béo
Ngoài ra, hãy bổ sung thêm 3 bữa phụ đan xen vào buổi sáng (9-10h sáng), chiều (15-16h chiều) và sau khi ăn tối tầm 1-2 tiếng, tức là khoảng 9h tối với một ly sữa tươi và chút hoa quả, và đồ ăn vặt.
Thêm nữa, các mẹ hãy uống viên vitamin tổng hợp mỗi ngày để bổ sung thêm sắt, canxi và vitamin theo hướng dẫn của bác sĩ trong trường hợp không cung cấp đủ các dưỡng chất này qua thực phẩm.
Lưu ý: chị em bầu muốn bớt tăng cân thì nên hạn chế ăn cơm, nước ngọt và bánh kẹo. Vì những loại đồ ăn này sẽ tăng lượng đường trong máu, tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Ngoài ra, bà bầu cũng được các bác sĩ khuyến cáo không nên ăn nhiều đồ ăn nhanh, đồ chiên vì chúng chứa nhiều calo, chất béo và muối.
9 nguyên tắc vàng mang bầu “vào con mà không vào mẹ”
1. Thay vì uống sữa bầu, hãy uống 2-3 ly (1 lít) sữa tươi không đường (sữa tách béo) hàng ngày.
Các mẹ đừng nghĩ rằng sữa tươi thì ít chất hơn sữa bầu nhé. Nó cũng chứa đầy đủ canxi và các dưỡng chất cần thiết. Còn sữa bầu, chất thì nhiều thật đấy nhưng lượng đường cũng nhiều vì vậy các mẹ uống sữa bầu thấy cứ tăng cân ầm ầm nhưng chỉ béo mẹ thôi, không vào con.
2. Không ăn quá nhiều mà nên chia theo khẩu phần ăn
Việc chia khẩu phần ăn cũng rất quan trọng giúp cơ thể hấp thu đầy đủ chất dinh dưỡng tránh có những chất được nạp quá nhiều và chất nạp quá ít vào cơ thể. Chị em có thể chia khẩu phần ăn thành 25% là protein ( thịt, cá, trứng,...), 25% tinh bột (cơm, bánh mì, bún, sử dụng gạo lức, yến mạch,...) và 50% là rau củ trái cây, các loại hạt, sữa, sữa chua.
Nên chia khẩu phần ăn theo tỉ lệ hàm lượng tinh bột, protein, chất xơ và vitamin, khoáng chất
Tính lượng calo cần thiết mỗi ngày để ăn một lượng vừa phải. Trong 3 tháng đầu chỉ nên Trong 3 tháng đầu chỉ ăn thêm 100 calories/ngày (chủ yếu là những loại thực phẩm giàu folate và chất sắt giúp cho sự phát triển hệ thần kinh của em bé), 6 tháng sau tăng thêm 200 calories/ngày (chủ yếu là những thức ăn giàu canxi, vitamin và chất sắt giúp phát triển xương, não bộ và có đủ lượng máu cần thiết cho em bé). Thật ra thì 300 calories chỉ tương đương với 2 ly sữa hoặc 1 chén rưỡi cơm hoặc 4 quả trứng hay 200 gram thịt hoặc cá. Nếu chia đều 300calories cho 3 bữa ăn chính trong ngày thì mỗi bữa mẹ bầu chỉ cần ăn thêm chút xíu.
3. Ăn thành nhiều bữa nhỏ
Chia nhỏ bữa ăn hàng ngày Việc chia nhỏ bữa ăn hàng ngày để cơ thể có thể tiêu hoá và hấp thu tốt hơn. Bạn có thể chia nhỏ ngày ăn 6 bữa nhỏ thay vì 3 bữa lớn. Điều này sẽ giúp chị em có được cân nặng hợp lý, mẹ không quá to mà con vẫn có thể hấp thu được chất dinh dưỡng.
4. Hạn chế đồ ngọt
Khi mang thai chị em cần hạn chế ăn ít bánh kẹo, tuyệt đối không uống nước ngọt có ga, ngay cả trái cây cũng tránh ăn nhiều trái cây có hàm lượng đường quá cao như dưa hấu, vải,... mà thay bằng dâu tây, việt quất, bưởi, cam.Vì nếu ăn quá nhiều đồ ngọt dễ làm mẹ bầu bị béo phì không tốt cho thai nhi sau này.
5. Đa dạng hoá thực phẩm
Chị em cần cố gắng đa dạng hoá các loại thực phẩm. Dù chị em có thể nghén 1 vài món nhất định nhưng luôn cố gắng nếu thèm chỉ ăn 1 ít, không nên ăn quá nhiều và liên tục một món nào bất kỳ mà nên thay đổi thường xuyên các loại thực phẩm.
Nên đa dạng hóa thực phẩm hàng tuần để bổ sung đủ các dưỡng chất vào con không vào mẹ giúp mẹ tăng cân đúng chuẩn mà con vẫn phát triển bình thường.
6. Kiêng đồ uống, thức ăn không có lợi
Chị em nên kiêng các loại thức ăn, đồ uống không có lợi cho mẹ bầu và thai nhi như dứa (thơm), rau răm,... (vì gây kích thích co tử cung), đồ sống, phô mai mềm, thịt xông khói,...(vì dễ chứa vi khuẩn do chưa được nấu chín, tiệt trùng), cá biển lớn như cá thu, cá kình, cá mập,...( vì chưa hàm lượng thuỷ ngân cao). Không hút thuốc, uống rượu bia, không uống quá nhiều cà phê...
Cắt giảm tinh bột để tăng cân ít trong thai kỳ mà con vẫn đủ dinh dưỡng để phát triển. Hoặc làm bạn với khoai lang bởi, ăn khoai lang không lo thiếu chất, ngược lại trong khoai lang có chứa hàm lượng lớn vitamin A, B, C, E và protein, tinh bột, các axitamin và hơn 10 loại nguyên tố vi lượng cần thiết: canxi, magie, sắt, kẽm,… Ăn khoai lang thay 1 vài bát cơm mỗi ngày sẽ giúp mẹ bầu bớt táo bón, tránh tăng cân quá nhanh trong thai kỳ.
7. Uống đủ 3 lít chất lỏng
Uống đủ 3 lít chất lỏng (bao gồm sữa, nước lọc, nước trái cây, canh,...) mỗi ngày điều này vừa giúp nước ối không bị cạn mà giúp đào thải độc tố trên da cho chị em. Chị em có thể xem cách tính chỉ số nước ối để giúp bổ sung cho thai nhi.
8. Tăng cường thực phẩm có lợi
Chị em cần chú trọng các nhóm thực phẩm có lợi cho phụ nữ mang thai như: uống 1 lít sữa tươi không đường mỗi ngày, ăn phô mai cứng (vì không chứa vi khuẩn), sữa chua không đường, uống nước cam, ăn chuối, hải sản để cung cấp đầy đủ canxi cho cơ thể. Ngoài ra chị em có thể ăn các loại rau củ có màu xanh đậm (bông cải xanh, rau chân vịt, rau muống...), màu đỏ và vàng (ớt chuông, bí đỏ,...) vì chứa nhiều vitamins, sắt, axit folic,... rất tốt. Ăn cá hồi, các loại hạt như hạt óc chó để bổ sung omega 3 tốt cho não thai nhi.
Hoa quả và những thực phẩm màu xanh rất có lợi cho đường tiêu hóa và tim mạch của mẹ, và tốt cho trí não của thai nhi
9. Lối sống, sinh hoạt hàng ngày
Ngoài việc hạn chế tăng cân quá nhiều, nên chú trọng về sức khoẻ, làm sao để mẹ và em bé đều khoẻ mạnh. Về lối sống, tập thói quen đi ngủ đúng giờ, đủ giấc. Tập luyện, vận động phù hợp sức mình: có thể tập thể dục, yoga và đi bộ nhanh, chạy bộ…